زنجیره های غذایی و شبکه های غذایی چه هستند؟

زنجیره های غذایی و شبکه های غذایی چه هستند؟

هر موجود زنده ای به انرژی نیاز دارد تا زنده بماند. برای مثال گیاهان از خورشید انر‍ژی می گیرند. بعضی از جانوران گیاهان را می خورند و بعضی از جانوران، جانوران دیگر را می خورند. یک زنجیره غذایی، توالی موجوداتی است که در یک جامعه زیست شناسی (اکوسیستم) موجودات دیگر را می خورند تا مواد مغذی به دست آورند. یک زنجیره غذایی با منبع انرژی اولیه شروع می شود که معمولاً خورشید یا مجراهای دریاهای عمیق داغ و در حال جوش است. حلقه بعدی در زنجیره، موجود زنده ای است که غذایش را از منبع انرژی اولیه تأمین می کند. این موجودات زنده به عنوان مثال گیاهان فتوسنتز کننده ای هستند که غذایشان را از نور خورشید می سازند (با استفاده از فرایندی به نام فتوسنتز) یا باکتری های شیموسنتز کننده هستند که انرژی غذاییشان را از مواد شیمیایی، در منافذ آبی-گرمایی می سازند. در حلقه بعد موجوداتی قرار دارند که آتوتروف ها را می خورند. این موجودات زنده

گیاهخواران یا مصرف کنندگان اولیه هستند. مثال این موجودات خرگوش است که علف می

خورد. حلقه بعدی در زنجیره حیواناتی هستند که گیاهخواران را می خورند. اینها مصرف کنندگان ثانویه نامیده می شوند. نمونه آنها مار است که خرگوش ها را می خورد. این حیوانات به وسیله شکارچیان بزرگ و قوی خورده می شوند. مثال آنها جغد است که مارها را می خورد.

مصرف کنندگان ترتیاری به وسیله مصرف کنندگان کواترنری خورده می شوند. یک مثال از آنها شاهین است که جغدها را می خورد. هر زنجیره غذایی با یک گوشتخوار و جانوری بدون دشمن طبیعی در رأس پایان می یابد (مثل شاهین، خرس قطبی و تمساح).

سطح پیروی سطح پیروی یک موجود زنده موقعیتی است که این موجود زنده در یک زنجیره غذایی دارد.

1-تولید کنندگان اولیه (موجودات زنده ای که غذایشان را از نور خورشید و یا از انرژی شیمیایی در مجراهای دریای عمیق می سازند)، پایه هر زنجیره غذایی هستند. این موجودات زنده آتوتروف ها نامیده می شوند.

2-مصرف کنندگان اولیه جانورانی هستند که تولید کنندگان اولیه را می خورند. آنها گیاهخوار هم نامیده می شوند.

3-مصرف کنندگان ثانویه، مصرف کنندگان اولیه را می خورند. آنها گوشتخواران و همه چیزخواران هستند (حیواناتی که هم حیوانات و هم گیاهان را می خورند).

4-مصرف کنندگان ترتیاری، مصرف کنندگان ثانویه را می خورند.

5-مصرف کنندگان کواترنری، مصرف کنندگان ترتیاری را می خورند.

6-زنجیره های غذایی با شکارچیان، یعنی جانورانی که دشمنی ندارند یا دشمنان کمی دارند، پایان می پذیرد. وقتی موجود زنده ای می میرد، در نهایت به وسیله جانورانی مثل کرکس ها، کرم ها و خرچنگ ها خورده می شود و به وسیله تجزیه کنندگان (اکثراً باکتری ها) و نیز تداوم تبادل انرژی تجزیه می شود.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

موقعیت بعضی از موجودات زنده در زنجیره غذایی می تواند هنگامی که غذایشان متفاوت می

شود، فرق کند. برای مثال موقعی که یک خرس توت می خورد، مثل یک مصرف کننده اولیه عمل

می کند. موقعی که یک خرس یک جونده گیاهخواری را می خورد، مثل یک مصرف کننده ثانویه

عمل می کند. موقعی که خرس ماهی آزاد (سالمون) را می خورد،‌ مثل یک مصرف کننده

ترتیاری عمل می کند (این به خاطر این است که سالمون یک مصرف کننده ثانویه است. چون

سالمون شاه ماهی را می خورد که آن هم زوپلانکتون ها را می خورد، که زوپلانکتون هم

فیتوپلانکتون ها را می خورد که آنها هم انرژیشان را از نور خورشید به دست می

آورند).

تعداد موجودات زنده

 

 

در هر شبکه غذایی، انرژی هر لحظه از دست می  رود. چون که یک موجود زنده، موجود زنده

دیگری را می خورد. به این خاطر باید گیاهان خیلی بیشتری نسبت به گیاهخواران وجود

داشته باشد. به این ترتیب تعداد آتوتروف ها از هتروتروف ها بیشتر است و تعداد

گیاهخواران از گوشتخواران بیشتر است.

اگرچه رقابت شدیدی بین جانوران وجود دارد، اما یک وابستگی متقابل هم بین آنها وجود

دارد. موقعی که یک گونه منقرض می شود، می تواند یک زنجیره کامل از گونه های دیگر را

تحت تأثیر قرار دهد و نتایج غیر قابل پیش بینی ای به بار آورد.

تعادل

هنگامی که تعداد گوشتخواران در یک جامعه افزایش می یابد، تعداد بیشتر و بیشتری از

گیاهخواران را می خورند که جمعیت گیاهخواران را کاهش می دهد و برای گوشتخواران سخت

و سخت تر می شود تا گیاهخواری را بیابند و بخورند و جمعیت گوشتخواران کاهش می یابد.

به این شکل، گوشتخواران و گیاهخواران در تعادل نسبتاً پایدار می مانند. چرا که هر

جمعیت، جمعیت دیگری را محدود می کند. یک تعادل مشابه بین گیاهان و گیاهخواران نیز

وجود دارد.